Obchody 100. rocznicy internowania w Szczypiornie
4 sierpnia 2017
Uroczystość 100. rocznicy internowania w Szczypiornie Legionistów Józefa Piłsudskiego, odbyła się na terenie Centralnego Ośrodka Szkolenia Służby Więziennej w Kaliszu, w dniu 4 sierpnia 2017 r. Obchody, które rozpoczęto polową mszą świętą w intencji zmarłych i poległych Żołnierzy celebrowaną przez Jego Ekscelencję Biskupa Kaliskiego ks. Edwarda Janiaka były wstępem do uroczystości państwowej w przyszłym roku, tj. 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Wśród zaproszonych gości uroczystości znaleźli się przedstawiciele Powiatu Kaliskiego w osobach Starosty Kaliskiego Krzysztofa Nosala oraz Wicestarosty Kaliskiego Jana Adama Kłysza.
-W tle ołtarza widzieliśmy napis tu rodziła się niepodległość, abyśmy mogli dzisiaj tutaj stać i świętować ktoś o tę niepodległość musiał walczyć. Stoimy w środku Polski w sercu Europy, 100 lat temu była tutaj granica … tylko dzięki legionistom i temu że byli nieugięci My możemy dzisiaj cieszyć się wolnością i śpiewać Ojczyznę pobłogosław nam Panie a nie Ojczyznę oddaj nam Panie – mówił Krzysztof Nosal Starosta Kaliski.
Obchody 100. rocznicy internowania w Szczypiornie Legionistów wiernych wezwaniu Komendanta Józefa Piłsudskiego, mają na celu przypomnienie i upamiętnienie faktu historycznego, jakim była odmowa złożenia przysięgi na wierność cesarzowi Niemiec przez kilka tysięcy żołnierzy (prawie wszyscy pochodzący z Królestwa Polskiego a służący w I i III Brygadzie Legionów). Doszło do tego w wyniku zmian na froncie I wojny światowej, a co za tym idzie przekazania przez Austro –Węgry komendy nad Legionami Polskimi stronie niemieckiej.
Zainspirowany przez Józefa Piłsudskiego bunt Legionistów przeciw oddaniu się pod komendę niemiecką przeszedł do historii pod nazwą kryzysu przysięgowego. Jego uczestników osadzono w obozach jenieckich: oficerów w Beniaminowie, natomiast pozostałych Legionistów w Szczypiornie. Jak podają źródła, pierwszych jeńców przywieziono tu 14 lipca 1917 roku, a ostatnie transporty docierały do Szczypiorna pod koniec lipca tego samego roku. Za drutami podkaliskiego wówczas obozu osadzono łącznie ok. 3.500 tysiąca osób. Józef Piłsudski wraz z Kazimierzem Sosnkowskim uwięzieni zostali w twierdzy w Magdeburgu. Do różnych miejsc odosobnienia trafiło także wielu działaczy Polskiej Organizacji Wojskowej.
Przygotowane na dzień 4 sierpnia uroczystości nie tylko mają przypomnieć społeczeństwu historyczną wagę wydarzeń sprzed 100. lat, lecz również rozpropagować i utrwalić wartości wyrosłe na gruncie poświęcenia i ofiary żołnierzy, takie jak: honor, wierność, solidarność, a nade wszystko patriotyzm. Przypominają one również o postawie kaliszan, którzy żyjąc na gruzach bestialsko unicestwionego w 1914 roku miasta, pospieszyli z solidarną pomocą cierpiącym z powodu głodu, wyziębienia, chorób i prześladowania Legionistom. Postawa jeńców - opór przeciw obozowym represjom, utrzymywana wśród żołnierzy dyscyplina, a nade wszystko gotowość do powrotu w szeregi walczących o suwerenny byt Polski zjednały osadzonym, ogromny szacunek społeczeństwa i wzbudziły podziw. Powszechnie uważa się, że to właśnie tamten czas był przełomowym w dziejach walk o naszą wolność. Wówczas też, zdaniem wielu, zaczęła rodzić się Legenda Legionów, zawsze wiernych swemu Komendantowi i oddanych jego marzeniu o wolnym i niezawisłym kraju.
Międzywojenna społeczność Kalisza przywiązywała ogromną wagę do Szczypiorna, gdzie wysiłkiem społecznym wzniesiono i w 1927 roku odsłonięto mauzoleum poświęcone internowanym. W zorganizowanych wówczas uroczystościach uczestniczyła Aleksandra Piłsudska z córkami. Dziś, po pomniku, zniszczonym w okresie II wojny światowej, jak i po obozie pozostały fotografie i pamięć, zarówno ta przekazywana przez kolejne pokolenia mieszkańców Szczypiorna, jak i utrwalana w opracowaniach historycznych i publikacjach.
Dążeniem samorządu jest, aby utrwalać w społeczeństwie i wzmacniać poczucie dumy z tego, że na polskiej drodze do Niepodległości ważną rolę odegrał etap internowania. Społeczeństwo miasta zdało wówczas patriotyczny i humanitarny egzamin, a ich potomkowie oddając hołd Legionistom, z dumą skwitować mogą tamten czas słowami „Tu rodziła się Niepodległość”.
W ramach uroczystych obchodów 100. rocznicy internowania w Szczypiornie Legionistów organizatorzy przygotowali dla gości Piknik Militarny na którym zobaczyć można było pokaz historycznego sprzętu wojskowego oraz prezentacje współczesnego wyposażenia. W części artystycznej odbył się koncert utworów patriotycznych w wykonaniu Orkiestry Dętej Stowarzyszenia „Gród nad Prosną” w Kaliszu pod dyr. Wojciecha Zielińskiego.
Z uwagi na miejsce położenia ośrodka (Szczypiorno) i historię powstania piłki ręcznej w ramach obchodów odbyło się również otwarcie IV Turnieju Szczypiorno - Cup o Puchar Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. Turniej, którego rozgrywki będą miały miejsce w Hali Arena w Kaliszu, będzie trwał od 4 do 6 sierpnia 2017 r.
Tekst: J. Krupa COSSW/ M. Kraszkiewicz
Foto: M. Kraszkiewicz
